Black Box คืออะไร
เกือบแทบทุกครั้งเมื่อเกิดอุบัติเหตุกับเครื่องบิน เรามักได้ยินการรายงานข่าว ว่าเจ้าหน้าที่กำลังตามหา”กล่องดำ” บันทึกการบิน เพื่อสอบสวนหาสาเหตุของอุบัติเหตุ
เจ้ากล่องดำเก็บความลับของอุบัติเหตุได้จริงหรือ?
มันทำหน้าที่อะไร?..หน้าตาเป็นอย่างไร? และที่สำคัญที่หลายคนสงสัยมันมีสีดำจริงๆเหมือนชื่อมันหรือเปล่า?
ก่อนอื่นเลยต้องเฉลยทำความเข้าใจกับความจริง 2 ข้อ
ที่หลายคนอาจจะยังเข้าใจผิดอยู่
1.ข้อแรกคนที่อยู่ในแวดวงการส่วนใหญ่
โดยเฉพาะนักบินไม่ได้เรียกว่ากล่องดำนะครับ
“กล่องดำ” คำนี้ถูกใช้ในสื่อการรายงานข่าว
จริงๆเจ้าอุปกรณ์ตัวนี้มันมีชื่อเรียกของมันครับ
และที่สำคัญมันอาจจะไม่ได้มีแค่กล่องเดียว!
-กล่องแรก เราเรียกว่า Cockpit Voice Recorder (CVR) กล่องนี้คือ multi-track audio recorder
จะใช้บันทึกเสียงที่เกิดขึ้นในห้องนักบิน
ผ่านช่องไมโครโฟนขนาดจิ๋วที่อยู่บนแผงควบคุมเหนือศีรษะของนักบินที่มีความไวต่อเสียงมาก
มันจะบันทึกเสียงทุกเสียงในห้องนักบินครับ ไม่ว่าจะเป็นเสียงพูดคุยระหว่างนักบิน,เสียงเตือนจากระบบต่างๆเสียงลูกเรือที่เข้ามาดูแลนักบินแม้กระทั่งเสียงปิดประตูเสียงเลื่อนเก้าอี้
นอกจากนั้นเสียงจะถูกบันทึกผ่านอุปกรณ์ที่เรียกว่า headset เป็นไมโครโฟนที่สวมศีรษะนักบินและรวมถึง handheld mic และ ไมโครโฟนในหน้ากากออกซิเจน ที่นักบินใช้ติดต่อสื่อสาร นั่นหมายความว่าเสียงทุกเสียงในห้องนักบินจะไม่ถูกเล็ดรอดออกไป โดยปราศจากการบันทึกจากอุปกรณ์มหัศจรรย์ตัวนี้
ในอดีตเสียงจะถูกบันทึกผ่าน magnetic wire หรือ metal tape ปัจจุบันเครื่องบินรุ่นใหม่ๆเสียงจะถูกบันทึกในระบบดิจิตอลผ่าน solid state memory, เหมือนกับ thumb drive หรือ solid state hard drive ในคอมพิวเตอร์ โดยที่จะบันทึกเสียงแบบวน loop ต่อเนื่องอย่างน้อย 2 ชั่วโมง
-กล่องที่ 2 เรียกว่า Flight Data Recorder (FDR)
อุปกรณ์ตัวนี้จะทำการบันทึกข้อมูลการบินจากเซนเซอร์ในระบบต่างๆของเครื่องบิน ไม่ว่าจะเป็นระบบควบคุมการบิน Flight Control,เครื่องยนต์ ค่าความสูงความเร็วเครื่องบินและข้อมูลจากระบบต่างๆอีกมากมาย สิ่งที่สุดยอดของมันคือมันจะบันทึกได้ถึง 17- 25 ชั่วโมง นั่นเพียงพอที่หน่วยสอบสวนอุบัติเหตุจะหาข้อมูลที่เกี่ยวข้อง ไม่เฉพาะเที่ยวบินที่เกิดเหตุแต่จะย้อนหลังกลับไปเที่ยวบินก่อนหน้า เพื่อหาข้อมูลมาสรุปเป็นสาเหตุและป้องกันไม่ให้เหตุการณ์เหล่านี้เกิดขึ้นอีก
ปัจจุบันในเครื่องบินรุ่นใหม่ๆอาจรวมเจ้า 2 กล่องนี้เป็นอุปกรณ์ตัวเดียว “The All-In-One” เรียกว่า
Cockpit Voice and Data Recorder (CVDR)
โดยจะติดตั้งจะอยู่บริเวณส่วนท้ายของเครื่องบินที่มีช่องบรรจุเก็บรักษาป้องกันไว้อย่างดี
FAA หน่วยงานควบคุมการบินของสหรัฐรวมทั้งเกือบทุกประเทศทั่วโลกมีข้อกำหนดคล้ายกันว่า สำหรับเครื่องบินโดยสารที่มีผู้โดยสาร 10 คนขึ้นไปต้องมีเจ้าอุปกรณ์ทั้งสองชนิดนี้ หรือพูดง่ายๆว่าทุกครั้งที่ท่านเดินทางด้วยเครื่องบิน เครื่องบินลำนั้นจะมีอุปกรณ์นี้เสมอ
2.กล่องที่ไม่ใช่สีดำ
จากความเข้าใจผิดตามชื่อเรียกติดปากจากคนทั่วไปว่า”กล่องดำ”แต่ความเป็นจริงเจ้าอุปกรณ์ตัวนี้เป็นสีส้มหรือสีเหลืองเป็นส่วนใหญ่ ทั้งนี้ก็เพื่อให้ง่ายกับการค้นหาเมื่อประสบอุบัติเหตุ
3.ทำไมถึงเรียกว่ากล่องดำ?
ข้อสงสัยนี้มีหลายทฤษฎีครับไม่เป็นที่แน่ชัด บางคนก็กล่าวว่าอาจจะเป็นเพราะ มันทำหน้าที่เก็บข้อมูลที่จะไข”ความลับ”ของอุบัติเหตุ บางข้อมูลก็ย้อนกลับไปในปี 1940 กล่องดำถูกพูดถึงในความหมายกล่องอิเล็กทรอนิกส์ที่มีข้อมูล input เข้าไปในกล่องแล้วผู้ใช้หรือ user ไม่สามารถรู้ได้ว่าเกิดอะไรภายใน มีเพียง Output ออกมาเป็นผลลัพธ์เท่านั้น
ก็เลยเรียกว่ากล่องดำ ..แต่จะเป็นสาเหตุใดก็แล้วแต่ตอนนี้ทุกท่านน่าจะเข้าใจและเรียกชื่ออุปกรณ์สำคัญของเครื่องบินนี้ได้ถูกต้องแล้วนะครับ
การบินในวันนี้ปลอดภัยขึ้นมากส่วนหนึ่งก็เป็นเพราะความลับที่ถูกไขออกมาจากอุปกรณ์สุดสำคัญนี้
เพราะเราไม่ได้บินคนเดียวครับ เรามีอีกหลายร้อยชีวิตที่ต้องรับผิดชอบ ในขณะเดียวกันก็มีอุปกรณ์ที่จะคอยเฝ้ามอง,ฟัง ติดตามในสิ่งที่เราทำเสมอ
สิ่งที่นักบินทำ สิ่งที่นักบินพูด
คือสิ่งที่เราต้องรับผิดชอบครับ
กัปตันหมี
CR : Aerosavvy
กัปตันหมี 